Onlangs kreeg ik de vraag of ik wel eens vragen ontving over een volledig plantaardig voedingspatroon en of ik daar wel eens iets mee doe.
Leuke vraag! In een tijd waarin termen als vegetarisch, vegan (veganistisch), flexetarisch en plantaardig helemaal hip en hot zijn, kan ik dan ook volmondig deze vraag met ‘Ja’ beantwoorden.
Ja, die vraag krijg ik zeker! En ja, dan ‘doe’ ik daar wat mee.
Wat is de werkwijze van de diëtist bij een plantaardig voedingspatroon?
Als de wens vanuit de cliënt wordt benoemd dat hij of zij graag plantaardig wil eten, ga ik als volgt te werk:
Mijn eerste vraag is altijd: wat is de achterliggende filosofie/beweegreden?
Is volledig plantaardig eten gezonder?
Soms speelt bijvoorbeeld het idee dat volledig plantaardig eten veel gezonder is. In dat geval het zaak feiten helder te benoemen: een grotendeels plantaardig voedingspatroon is absoluut gezonder dan een ‘gemiddeld’ voedingspatroon. Gemiddeld genomen eten wij Nederlanders te weinig groente, fruit, noten, bonen en peulvruchten. Niet alleen zou het verhogen van deze plantaardige producten in de voeding zorgen beter voor diverse vitamines, mineralen, minder verzadigd vet en meer vezels, maar ook de ‘voedselprint’ (milieubelasting) is aanzienlijk minder. Goed om daar bewust van te zijn, zodat je kunt zorgen voor verandering!
Let op: ik gebruik bewust het woordje grotendeels. een volledig plantaardig voedingspatroon is dat vaak niet. Het wordt dan aanzienlijk lastiger om voldoende B12, ijzer en een hoogwaardige eiwitkwaliteit te behalen. Dat wil niet zeggen dat het niet mogelijk is. Niets is onmogelijk: bijvoorbeeld middels suppletie kan altijd aangevuld worden. De vraag is dan vervolgens of dat wenselijk en haalbaar is.
Is volledig plantaardig eten beter voor het milieu?
Het kan zijn dat milieu en klimaat een rol spelen in je keuze voor een plantaardig voedingspatroon. Zoals net al is genoemd, is de milieubelasting van plantaardige voedingsmiddelen gemiddeld genomen aanzienlijk lager dan van dierlijke producten. Vlees en zuivelproducten bijvoorbeeld komen grotendeels van koeien en deze koeien zorgen voor een aanzienlijke methaan uitstoot. Er wordt bij het klimaat niet altijd stilgestaan bij overige invloeden, en dat is soms ook ontzettend lastig te herleiden. Denk bijvoorbeeld aan transport kosten: komt jouw avocado uit Costa Rica of Jackfruit uit Azië? Dan is daar ook de nodige CO2 uitstoot geweest voor het transport. Lokale teelt is daarin uiteraard toe te juichen. De vraag is of dat voor dit soort producten kan, hoewel er steeds meer mogelijk is. Denk bijvoorbeeld aan ‘voedselflats’ die bijvoorbeeld in een stad gebouwd kunnen worden, waarin diverse lagen op een klein oppervlakte kunnen worden verbouwd. Het hele jaar door leveren deze voedselflats kwalitatief goede producten, zonder pesticiden en met aanzienlijk minder water verbruik.
Wat zijn de alternatieven op volledig plantaardig eten?
Mijn vraag is dan vervolgens: Is er ook wel eens stilgestaan bij alternatieven? Bijvoorbeeld meer insecten eten? Of niet volledig, maar grotendeels plantaardig eten. En dit vervolgens bijvoorbeeld aanvullen met een beetje vlees, vis en zuivel.
En wat is het verschil tussen milieu en dierenwelzijn? Is de vis van een duurzame vangst? Een plofkip is voor het milieu minder belastend dan een biologische scharrelkip, maar de vraag is of je dat in jouw voedingspatroon wil. En waar komt deze scharrelkip vandaan? Ook hierbij is een lokale afname uiteraard toe te juichen.
Wat is het advies van de diëtist?
Belangrijk om daarbij te onthouden: Als expert en dienstdoende adviseur (sportdiëtist), vind ik niet zoveel. Dat wil zeggen: Ik luister naar de wens en gewoontes van de cliënt, weet wat de consensus in de wetenschap is wat bewezen invloed heeft op gezondheid/prestaties en vervolgens vertaal ik dit in een praktisch advies: Hoe kan ik het beste van wensen, gewoontes, wetenschap vormen tot een gewenst, duurzaam en gezond voedingspatroon? En hoe kan ik het beste coachen op deze gedrags/keuze verandering?
Dus afhankelijk van de antwoorden op bovenstaande vragen wordt er bijv. een volledig of gedeeltelijk voedingspatroon opgesteld met zo nodig aanvullende suppletie en bijbehorende coaching.
